Ile czasu na dochodzenie odszkodowania?

Poszkodowani w wyniku wypadku lub błędu medycznego często odstępują od dochodzenia przysługujących roszczeń ze względu na przekonanie o ich przedawnieniu.

Czym jest przedawnienie oraz w jakim terminie można skierować wniosek o odszkodowanie do firmy ubezpieczeniowej postaramy się wyjaśnić poniżej. Jeżeli będziesz chciał zasięgnąć profesjonalnej porady zapraszam do kontaktu.

Co to jest przedawnienie?

W najprostszych słowach przedawnienie jest instytucją ograniczającą możliwość dochodzenia roszczenia majątkowego ze względu na czas, który upłynął od pewnego zdarzenia. Po upływie określonego terminu (np. 2 lata, 3 lata, 20 lat) osoba, która powinna zadośćuczynić naszemu roszczeniu może uchylić się od tego obowiązku.

Kwestia przedawnienia roszczeń uregulowana została w Kodeksie Cywilnym między innymi w art. 819 (termin na dochodzenie roszczenia z umowy ubezpieczenia), a także w powiązanym z nim art. 442¹ (wyrządzenie szkody czynem niedozwolonym). Kodeks Cywilny określa także termin np. przedawnienia z tytułu rękojmi – art. 568 oraz umowy o dzieło – art. 646.

Do ilu lat wstecz można ubiegać się o odszkodowanie?

W sytuacji szkody uszkodzenia ciała lub spowodowania szkody czynem niedozwolonym, przedawnienie następuje nie wcześniej niż z upływem 3 lat od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia (maksymalnie 10 lat od zdarzenia), jednak jeśli poszkodowanym jest osoba małoletnia, przedawnienie roszczeń nastąpi dopiero po 2 latach od uzyskania przez nią pełnoletniości. Zatem jeżeli poszkodowany ma obecnie 19 lat, a w chwili wypadku miał 5 lat, możemy dochodzić odszkodowania do 14 lat wstecz.

Jeśli mamy do czynienia ze zbrodnią lub występkiem termin na zgłoszenie szkody jest znacznie dłuższy. W takim przypadku możemy ubiegać się o odszkodowanie aż do 20 lat wstecz od dnia popełnienia przestępstwa. Nie ma tu znaczenia czas dowiedzenia się przez poszkodowanego o szkodzie, czy o osobie, która do jej naprawienia jest obowiązana.

Przykład: Sprawca wypadku samochodowego zostaje skazany za nieumyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa w ruchu lądowym i nieumyślne spowodowanie wypadku. Podczas wypadku pasażerka pojazdu uczestniczącego doznała rozległych obrażeń. Na dochodzenie odszkodowania od firmy ubezpieczeniowej, zadośćuczynienia i innych świadczeń ma aż 20 lat od dnia wypadku.

Warto wiedzieć, że nie zawsze upływ terminu przedawnienia roszczeń przekreśla naszą szansę na dochodzenie zadośćuczynienia i innych świadczeń.

Przykład: Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa nie powiadomiła krwiodawcy o wykrytym zakażeniu krwi. Po złożeniu pozwu przez poszkodowanego, Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa podnosiła zarzut przedawnienia roszczeń. Sąd II instancji stanął jednak na stanowisku, że „Skarb Państwa nie może uchylać się, podnosząc zarzut przedawnienia, od zadośćuczynienia szkodzie na osobie, która ujawniła się dopiero po wielu latach od zdarzenia, z którym wiąże się odpowiedzialność” – wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie – I Wydział Cywilny z dnia 20 listopada 2019 r. sygn. akt. I ACa 645/18.

Dowiedz się ile pozostało Ci czasu na zgłoszenie roszczeń. Kliknij poniżej.

Przedawnienie roszczeń z umowy ubezpieczenia

Co do zasady roszczenia z umów ubezpieczenia przedawniają się (zgodnie z art. 819 § 1 k.c.) z upływem lat trzech. Przykładami takich umów są:

• ubezpieczenie autocasco
• ubezpieczenie mieszkania
• ubezpieczenie na życie
• ubezpieczenie NNW

W tym miejscu warto przytoczyć Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 marca 2006 r., sygn. akt: II CSK 123/05, zgodnie z którym „przepisy k.c. dotyczące przedawnienia roszczeń wobec formy ubezpieczeniowej zawierają normy bezwzględnie obowiązujące. Oznacza to, że ustalenia stron co do początku biegu terminu różniące się od regulacji k.c. są nieważne”.

Mając na uwadze powyższe, zapisy OWU lub polis niezgodne z przepisami Kodeksu cywilnego normującymi termin przedawnienia, są nieważne.

Przedawnienie roszczeń z umowy o dzieło (np. opracowanie projektu budowlanego)

Kodeks Cywilny w art. 646 stanowi, iż roszczenia wynikające z umowy o dzieło (np.  zaprojektowania budynku) przedawniają się po upływie dwóch lat od dnia oddania dzieła, a jeśli dzieła nie oddano – od dnia, w którym wedle umowy miało nastąpić wydanie dzieła. Ustalony termin zapłaty nie ma w tym wypadku żadnego znaczenia.

Obie strony umowy o dzieło mogą zatem dochodzić swoich roszczeń przed upływem dwóch lat – wykonawca wynagrodzenia, a zamawiający odszkodowania lub kary umownej.

Dosyć kontrowersyjną kwestię poruszył w jednym z wyroków Sąd Najwyższy. Otóż jedna ze stron procesu uznała, że w świetle przepisów Kodeksu cywilnego wykonawca dzieła może jednostronnie oznaczyć początek biegu przedawnienia (oddać dzieło lub go nie oddać), co w jej ocenie było dość niesprawiedliwe.

Sąd Najwyższe stanął na stanowisku, że „Skoro art. 646 KC wiąże początek biegu przedawnienia z oddaniem dzieła, a oddanie dzieła jest zachowaniem się przyjmującego zamówienie zależnym od jego woli, oznacza to, że uzależnienie początku biegu terminu przedawnienia z takim właśnie zdarzeniem zostało przesądzone przez ustawodawcę. Należy dodać, że postawienie przez przyjmującego zamówienie dzieła do dyspozycji zamawiającego po dniu, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane, oznacza nienależyte wykonanie umowy i może uzasadniać odpowiedzialność odszkodowawczą przyjmującego zamówienie (art. 471 KC).” (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 7 października 2010 r., sygn. akt IV CSK 173/10).

Zatem, jeżeli architekt opóźnia się z oddaniem projektu budowlanego możemy dochodzić świadczeń odszkodowawczych wobec nienależycie wykonanej umowy.

Termin na dochodzenie roszczeń z tytułu rękojmi

Jeżeli kupiona przez nas rzecz posiada wady fizyczne lub prawne, możemy wnosić m.in. o obniżenie ceny lub odstąpienie od umowy

Na zgłoszenie takich roszczeń mamy następujące terminy:

• jeśli zakup posiada wady fizyczne, sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi przed upływem 2 lat od wydania rzeczy kupującemu;
• w przypadku wad nieruchomości, roszczenia z tytułu rękojmi przedawniają się z upływem 5 lat;
• kiedy konsument zakupi używaną rzecz ruchomą, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy.

Co ważne, roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy i inne świadczenia przedawnia się z upływem roku, licząc od dnia stwierdzenia wady, a jeśli kupującym jest konsument, stosujemy termin 2 lat w przypadku wad fizycznych rzeczy i 5 lat w przypadku wad nieruchomości. Co to oznacza w praktyce? Jeśli zorientowałeś się, że zakupione obuwie posiada wadę, powinieneś zgłosić to sprzedawcy w ciągu roku od jej stwierdzenia, nie później niż z upływem lat 2.

Kiedy dochodzi do przerwania biegu przedawnienia?

Warto wiedzieć, że możemy podjąć działania mające na celu przerwanie biegu przedawnienia roszczeń. Od tego momentu, terminu przedawnienia biegnie na nowo.

Zgodnie z art. 819 § 4 Kodeksu cywilnego „Bieg przedawnienia roszczenia o świadczenie do ubezpieczyciela przerywa się także przez zgłoszenie ubezpieczycielowi tego roszczenia lub przez zgłoszenie zdarzenia objętego ubezpieczeniem. Bieg przedawnienia rozpoczyna się na nowo od dnia, w którym zgłaszający roszczenie lub zdarzenie otrzymał na piśmie oświadczenie ubezpieczyciela o przyznaniu lub odmowie świadczenia”.

Adwokat Klaudia Pierzchalska

Numer telefonu: +48 514 03 22 99
Adres e-mail: adwokat@pierzchalska.com